Ouders: Voed jij op als een tuinman of een timmerman?

We hebben het hier niet over het beroep van tuinman of timmerman of dat je in je vrije tijd in de tuin staat te schoffelen, maar over hoe je de opvoeding aanpakt. Hoe komen we aan deze vergelijking? Wij werden geïnspireerd door een boek van ontwikkelingspsycholoog en filosoof Gopnik: ‘De opvoedparadox’. Zij beschrijft dat in onze maatschappij vol zelfhulpboeken en stappenplannen tot een gelukkig en succesvol leven ouders timmermannen zijn geworden terwijl ze tuinmannen zouden moeten zijn. 

Wat houden die rollen in de opvoeding dan precies in? De timmerman heeft precies in zijn hoofd hoe zijn bouwwerk eruit moet zien en werkt met precisie naar zijn doel: een product dat overeenkomt met de bouwtekening. Zo kunnen ouders de neiging hebben om hun kind in een bepaalde (goedbedoelde) richting in te duwen zonder echt ruimte te geven aan de specifieke talenten van het kind. Een tuinman is daarentegen bezig met het creëren van goede omstandigheden voor zijn tuin; een vruchtbare bodem, genoeg water en licht zodat de gezaaide bloemen en planten de ruimte krijgen om te floreren. Het kind krijgt ruimte om zich te ontwikkelen en te groeien op een manier die bij het kind past. Dit wilt niet zeggen dat een tuinmanouder helemaal niets doet of geen grenzen stelt, want de tuin moet ook niet overwoekeren. De tuinmanouder creëert voorwaarden voor het kind om te bloeien en hierin is het onderhouden van een liefdevolle band met het kind, een veilige omgeving waarin het kind onvoorwaardelijk geliefd is, het allerbelangrijkst. Daarnaast benadrukt Gopnik het belang van het spelen. Het eigen spel, maar ook van samen spelen en ‘doen alsof’ leert het kind volgens onderzoek ontzettend veel. Ten slotte geeft Gopnik het advies om je als opvoeder niet af te zetten tegen het nieuwe, bijvoorbeeld internetgebruik, maar hierover te praten: ‘Wat vindt het kind zo leuk online?’. De rode lijn van het verhaal is: geef het kind de ruimte om te ontwikkelen waar hij/ zij goed in is. Laat ze aan dingen proeven, leer ze vaardigheden en leer ze over geloof en wat je echt belangrijk vindt in het leven. Maar hou niet vast aan je eigen bouwplan of beschrijving en laat hun eigen unieke (en door God gegeven) persoonlijkheid en talenten zich ontvouwen tot een mooier bouwwerk dan je had kunnen bedenken.

Boektip: De opvoedparadox van Alison Gopnik