Wie kan jij voor de ander zijn?

Tijdens het einde van de basisschool en op de middelbare school werd ik voor een lange tijd gepest door een aantal jongens op school. Ze noemde mij dik, lelijk, stom en grapten weleens dat ik niet eens geboren had moeten worden. Dit heeft erg veel met mij gedaan en ik worstelde met een erg laag zelfbeeld. Het grootste probleem was vooral dat ik geloofde wat ze tegen mij zeiden…

Ik herhaalde hun woorden in de spiegel, elke keer als ik naar mijzelf keek. Als ik het aan mijn meester of docenten vertelde, dan werd er nog weleens een gesprekje met ze gehouden. Maar dat hielp niet erg veel. Van een maatschappelijk werker op school kreeg ik vooral dit advies; “Laat niet zien dat het je iets doet, dan stoppen ze vanzelf”.

‘Vraag wat de ander nodig heeft’

Wanneer je wordt gepest en helemaal met jezelf in de knoop zit, kunnen mensen om je heen je heel veel (goedbedoelde) adviezen geven, maar ik had niet het idee dat ik werd gezien. Een advies is niet hetzelfde als begrepen worden, of je geliefd voelen. Ik zou dan ook willen zeggen; probeer adviezen te beperken en te vragen wat de ander nodig heeft.

Het advies van de maatschappelijk werker zou ik zelf (achteraf) nooit aan iemand meegeven. Het maakte dat ik een muur om mijn hart bouwde en een interne beslissing nam; ik zou nooit meer kwetsbaar zijn naar anderen toe. En daarnaast stelde ik; niemand is te vertrouwen. Het probleem daarbij is dat niemand meer dichtbij kan komen. Kwetsbaarheid is krachtig, maar ik geloofde niet dat het ook maar enige zin had om mijn gevoelens te laten zien, ze überhaupt te voelen, of ermee om te leren gaan.

Mijn tweede tip zou daarom zijn dat je, jongeren die gepest worden, juist stimuleert om kwetsbaar te zijn. Het is logisch dat lelijke woorden en dagelijkse pesterijen iets met ons doen; met ons zelfbeeld, geluk, wereldbeeld, ons beeld van anderen en zelfs met de wil om te leven. We leren zo vaak om maar door te gaan, maar soms ga je sneller vooruit door even stil te staan en te zijn.

‘Wees beschikbaar’

Zorg er daarbij voor dat je de jongere ziet. Dit houdt vooral in dat je relatie opbouwt, er bent voor iemand, en de jongere laat weten dat je altijd beschikbaar bent. Wees daarin wel eerlijk; er is al geschonden vertrouwen, dus als je niet in staat bent om er echt voor iemand te zijn, zoek dan samen naar een plek waar de jongere wel terecht kan. Voor mij was er vrij weinig plek om hulp te krijgen en de hulp die ik uiteindelijk kreeg viel best wel tegen. Ik voelde mij namelijk niet begrepen en niet gehoord. Het is zo belangrijk om de gevoelens van de ander serieus te nemen! En begrijp je iets niet? Vraag het dan na.

Hoewel het misschien cliché klinkt, had ik vooral vrienden, liefde en aandacht nodig. Ik geloof dat elk mens dat nodig heeft, maar zeker toen ik werd gepest voelde ik mij erg alleen. Naast het feit dat ik mijzelf ook isoleerde, was ik niet in staat om goede relaties aan te gaan. Met name omdat ik mij voordeed als iemand anders. Ik ging mij na een aantal jaar anders kleden, verfde mijn haar knalrood, had altijd een lach op mijn gezicht en toonde ‘risicogedrag’ zoals snijden, roken en drinken.

Jongeren hebben aandacht nodig en onderdeel daarvan is dat er iemand ziet dat het niet goed gaat. Zelf hulp zoeken is erg lastig als je zo in de knoop zit met je emoties. Juist omdat elke jongere op zijn eigen unieke manier reageert, is deze relatie zo belangrijk. Bedenk eens als ouder of de relatie met je kind zo is; dat je gewoon kan vragen hoe het gaat en ook een eerlijk antwoord krijgt. Is dat niet zo? Dan wil ik echt adviseren om daar energie en tijd in te steken. Liefde is tijd. Het vraagt om een investering. Zeker aan het begin, wanneer de jongere niet gewend is om deze vorm van aandacht te krijgen, kan je op weerstand stuiten. Laat je echter niet tegenhouden, want diep van binnen heeft elke jongere een grote behoefte aan aandacht, tijd en liefde. Heeft niet iedereen datzelfde verlangen?

Een nieuw begin

Voor mijzelf waren God en de mensen om mij heen de grootste redding! Waar ik er eerder al klaar voor was om niet meer te willen leven, waren er opeens mensen die tijd in mij investeerde en vriendschappen met mij aangingen. God heeft groots ingegrepen in mijn leven! Daardoor heb ik de moed kunnen opbrengen om het proces van verwerking aan te gaan, én om mensen weer te leren vertrouwen! Heel veel schadelijk gedrag heb ik leren omzetten in goed, gezond gedrag en ik leerde omgaan met mijn emoties.

Op welke manier je ook betrokken bent bij iemand die gepest wordt, stel jezelf eens de vraag; wie kan ik voor de ander zijn? Er is altijd wel iets dat je kunt doen. Ben je een klasgenoot van iemand? Vraag diegene dan eens mee op een uitje. Investeer als ouders in een duurzame relatie met je kind en laat hem of haar weten dat ze geliefd is. Praat met elkaar! Voor docenten op school heb ik vooral de tip om alert te zijn op grote gedragsveranderingen, en probeer de jongere 1 op 1 te spreken. Doe dit nooit in de grote groep, maar bescherm de jongere en breng hem op de plek waar hij goede hulp kan krijgen. Hoe klein ook, het kan al een enorm verschil maken!

Tekst: Floor Walaardt Sacré
Beeld: Dyed in the Wool Films

26