Help angstig kind, verklein kans op verslaving

Doe mee aan online anti-angsttraining en wetenschappelijk onderzoek.
Petra Butler; student Open Universiteit

Elk kind is wel eens bang. Dat is nuttig: angst is een aangeboren reactie op mogelijk gevaar en kan dus levensreddend zijn. Maar als angst te sterk is of te lang duurt, is ingrijpen belangrijk: onbehandelde angstklachten bij kinderen vaak angststoornissen en depressies in de adolescentie – en kunnen ook de kans op verslaving vergroten.

Angst bij kinderen is normaal als deze past bij de leeftijd en ontwikkeling. Zo zijn veel peuters bang in het donker, kleutertjes griezelen over een krokodil onder hun bed en het gros van de pubers vreest sociale uitsluiting. Zulke angsten gaan doorgaans vanzelf over.

Angststoornis

Als angst echter erg lang duurt en het dagelijks functioneren sterk beïnvloedt, is het oppassen geblazen. “Een hoog angstniveau bij kinderen is vaak chronisch”, zegt dr. Ellin Simon, onderzoeker en docent bij de Open Universiteit, en gespecialiseerd in angst bij kinderen. “Het leidt tot extreme vermijding van datgene waar het kind bang voor is. Dikwijls krijgt het kind lichamelijke klachten, zoals hoofd- en buikpijn, duizeligheid en minder goed slapen. Kinderen met zulke symptomen ontwikkelen uiteindelijk vaak een angststoornis.”

Volgens onderzoek heeft circa 5% van de kinderen tot twaalf jaar een officiële angststoornis (zoals beschreven in het psychiatrisch handboek DSM-5). Bij een veel groter percentage – gedacht wordt aan 10-15% procent – is sprake van ‘overmatige angst’. “Op langere termijn beginnen veel complexe en chronische problemen met overmatige angst”, zegt Ellin Simon. “Ook verslavingen. Daarom is het zo belangrijk om kinderen met niet-normale angst zo vroeg mogelijk te helpen met hun angst om te gaan.”

‘Zelfmedicatie’

Dat drugs en alcohol angst kunnen veróórzaken, weten veel mensen wel. Dat zo’n 20-25% van de jongeren en volwassenen met angst- en stemmingsstoornissen deze middelen juist gebruikt om angstgevoelens te dempen, is minder bekend. Verslavende middelen als ‘zelfmedicatie’ dus. In klinische populaties – bijvoorbeeld binnen instellingen voor verslavingszorg – kan dat percentage zelfs tot 50% oplopen.

De angststoornissen zijn dan vaak al jaren eerder begonnen. Mede daarom pleit de Richtlijn Middelenmisbruik of -Afhankelijkheid en Angststoornissen voor vroege behandeling van angstklachten. Zo blijkt uit onderzoek bij jongeren die als kind waren behandeld voor een angststoornis, dat deze vroegtijdige behandeling verband hield met minder alcoholmisbruik op latere leeftijd.

Gratis online training

Ellin Simon leidt het wetenschappelijk onderzoek ‘Leer te Durven!’. Daarbij volgen kinderen (8 tot en met 13 jaar) met overmatige angst een online training om als detectives hun angst aan te pakken. Het is de eerste volledig online te volgen anti-angsttraining in Nederland. Er kunnen nog steeds kinderen meedoen aan dit onderzoeksproject, dat op de achtergrond wordt onderzocht op werkingsmechanismen. Omdat het een wetenschappelijk onderzoek is, komt een deel van de kinderen tijdelijk in een controlegroep. Dat is belangrijk om achteraf heldere conclusies te kunnen trekken. De kinderen kunnen natuurlijk hierna alsnog de training volgen.

Meer info en aanmelding: www.leertedurven.ou.nl of mail naar leertedurven@ou.nl. De training is gratis dankzij subsidie van Stichting MIND. De kinderen worden via de mail begeleid. Een verwijzing is niet nodig.

Ter info: Bij dit project werkt de Open Universiteit samen met stichting MIND, de Universiteit van Amsterdam en de Angst-, Dwang- en Fobiestichting.

Meer over angst bij kinderen:

– Angst is de psychische klacht die meest bij kinderen voorkomt

– Minimaal 5% van de kinderen heeft een angststoornis, van hen krijgt minstens 70% geen professionele hulp.

– De frequentst voorkomende angststoornissen bij kinderen beginnen meestal voor het vijftiende jaar.

– angststoornissen die niet professioneel behandeld worden, gaan doorgaans niet vanzelf weg en kunnen op langere termijn leiden tot meer psychiatrische problematiek, onderpresteren op school en verslaving.

Voor wie meer wil weten

Literatuur

Bolier, L., Speetjens, P., Volker, D., & Sinnema, H. (2016). JGZ-richtlijn Angst. Ontwikkeld door het Trimbos Instituut.

Chavira DA, Stein MB, Bailey K, Stein MT. Child anxiety in primary care: prevalent but untreated. Depression and anxiety. 2004;20(4):155–64.

Essau C.A., Conradt J., & Petermann F. (2002). Course and outcome of anxiety disorders in adolescents. Journal of Anxiety Disorders 16, 67–81. doi.org/10.1016/ S0887-6185(01)00091-3

1

Laat een reactie achter:

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *