Bij een depressie denken we vaak aan volwassen personen en dan ook vaak aan een sombere stemming die het grootste deel van de tijd aanwezig is. Bij volwassenen is dit hét kenmerkende symptoom van een depressie. Maar ook kinderen en tieners kunnen leiden aan een depressie. In Nederland leidt zo’n 1-2 % van de kinderen en 3-4% van de tieners aan een depressie. Bij dit cijfer gaat het dan om vastgestelde depressies.
Bij kinderen en tieners is het herkennen van een depressie echter een stuk lastiger. De signalen van een depressie zijn voor de buitenwereld vaak onzichtbaar of worden overschaduwd door andere gedragsproblemen.
Als ouders of wanneer je met kinderen werkt, is het belangrijk om je hiervan bewust te zijn. Een aantal symptomen van een depressie bij volwassenen kunnen we ook bij kinderen terugzien. Je kunt dan denken aan slaapproblemen, nachtmerries, verlies van eetlust, vermoeidheid, concentratieproblemen en vage, onverklaarbare lichamelijke klachten (buikpijn, hoofdpijn etc.).
Daarnaast zijn er ook specifieke kenmerken van een depressie bij kinderen of tieners:
Bij kinderen kun je denken aan:
- Ze zijn meestal niet somber en futloos, maar juist prikkelbaar of druk. Jonge kinderen zijn vaak angstig voor verlies en weinig zin om te spelen.
- Ze kunnen zich snel schuldig en ongeliefd voelen.
- Er is sprake van slechtere schoolprestaties.
- Bij kinderen spelen meestal geen suïcidaliteit en negatieve gedachten over zichzelf of de toekomst mee.
Bij tieners zijn er de volgende kenmerken:
- Ze kunnen onrealistische negatieve gedachten over zichzelf, het uiterlijk of de toekomst hebben.
- Er kan sprake zijn van slechtere schoolprestaties en moeilijkheden in contact met leeftijdsgenoten.
- Ze kunnen zich extreem terugtrekken, heel ‘stoer’ doen of juist veel agressie tonen.
- Een depressie gaat vaak samen met andere stoornissen, bijvoorbeeld eetstoornissen.
- Jongens worden eerder onhandelbaar, meisjes tonen vaker terugtrekgedrag.
Een kind klaagt meestal niet dat het zich somber voelt, wees daarom alert bij opvallende veranderingen in zijn gedrag en zoek uit wat daar achter zit.
Tips in de omgang met een depressief kind:
- Kinderen kunnen een depressieve reactie geven op iets wat ze meegemaakt hebben, waardoor ze uit evenwicht zijn gebracht (overlijden, verhuizing, pesten etc.). Probeer in kaart te brengen wat het kind van streek gemaakt kan hebben en maak dit bespreekbaar.
- Geef een kind extra veel positieve aandacht en laat het kind zich gewaardeerd voelen.
- Beweging is belangrijk: activeer een kind om te spelen of moedig je tiener aan er op uit gaan en ontspannende activiteiten te ondernemen.
- Spreek positieve verwachtingen uit over wat het kind kan: ik heb er alle vertrouwen in dat het je gaat lukken (wees hier wel realistisch in).
- Bied een veilige omgeving door bijvoorbeeld een heldere structuur en te laten merken dat je er bent voor het kind.
- Het geven van straf vanwege boos en ongepast gedrag helpt vaak niet. Het is namelijk een uiting van de depressie. Probeert je in te leven in de gevoelens van je kind.
- Zorg dat er iemand is waarbij je tiener zijn/ haar verhaal kwijt kan.
- Als je merkt dat problemen ernstiger worden, neem contact op met een deskundige.
(Bronnen: depressie.nl, nji.nl, spreekuurthuis.nl, gedragsproblemen-kinderen.info)
13